Στο πλαίσιο της αξιολόγησης στο νηπιαγωγείο, οι γονείς συχνά εμπλέκονται ως απλοί παρατηρητές των μαθησιακών επιτευγμάτων των παιδιών, είτε κατά την παρουσίαση των ατομικών φακέλων είτε κατά τη θέαση ομαδικών ή/και ατομικών έργων που εκτίθενται στον χώρο της τάξης ή και του σχολείου.
Αυτή η επιφανειακή, ως έναν βαθμό, επαφή με τα τεκμήρια μάθησης προσδίδει στους γονείς έναν παθητικό ρόλο και δεν αναδεικνύει τη σημαντική συμβολή των αφηγήσεών τους, ως πηγή πολύτιμων αυθεντικών πληροφοριών για τη μάθηση του παιδιού στα υπόλοιπα πλαίσια και περιβάλλοντα δράσης του εκτός νηπιαγωγείου (Sisson & Whitington, 2017). Αντίθετα, όταν οι γονείς είναι ουσιαστικοί και όχι παθητικοί συνεργάτες, παρέχουν πληροφορίες για τη μάθηση των παιδιών, οι οποίες έχουν σημαντική θέση στην αξιολόγηση και ΠΤ, καθώς αναφέρονται στη δράση του παιδιού σε πραγματικές, ρεαλιστικές συνθήκες και καταστάσεις, όπως στο σπίτι και την παιδική χαρά, που διαφορετικά δε θα ήταν προσβάσιμες στις/στους νηπιαγωγούς.
Επιπλέον, μπορεί να παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τον τρόπο που τα παιδιά νοηματοδοτούν και επεξεργάζονται τη μαθησιακή εμπειρία στο σχολείο, καθώς τη μεταφέρουν, την αξιοποιούν και τη μετασχηματίζουν στα υπόλοιπα πλαίσια της δράσης τους.
Η ενεργός συμμετοχή των γονιών στη διαδικασία αξιολόγησης μεταξύ άλλων:
- συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση της μαθησιακής πορείας των παιδιών τους, ώστε να έχουν περισσότερο ρεαλιστικές προσδοκίες (Birbili & Tzioga, 2014),
- βοηθά τους γονείς να αντιληφθούν τη σημασία της αξιολόγησης, να μαθαίνουν να παρατηρούν τα παιδιά και να καθοδηγούν τη μαθησιακή και αναπτυξιακή διαδικασία,
- συμβάλλει στην κατανόηση της σημασίας της προσχολικής εκπαίδευσης,του ρόλου και του έργου των εκπαιδευτικών,
- προάγει τη συνεργασία μεταξύ σχολείου και οικογένειας,
- βοηθά τους γονείς να διευρύνουν τα κοινωνικά τους δίκτυα. Οι αφηγήσεις που προέρχονται από την οικογένεια αποτελούν σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη πολιτισμικά ευαίσθητων και ενταξιακών πρακτικών που ανταποκρίνονται στις σύνθετες μαθησιακές ανάγκες κάθε παιδιού. Μπορεί ενδεικτικά να περιλαμβάνουν τεκμήρια παρατήρησης, σύντομους διαλόγους, φωτογραφίες και καταγραφές.
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ
Ειδικότερα τα κριτήρια που μπορεί να καθορίσουν την ποιοτική αυτή σχέση (Mellon & Moutavelis, 2009· McGrew & Gilman, 1991· Pomerantz, Moorman & Litwack, 2007) είναι:
- Η γονική εμπλοκή πρέπει να περιλαμβάνει ποιοτικά και όχι μόνο ποσοτικά χαρακτηριστικά.
- Ο μεγάλος βαθμός γονικής εμπλοκής δε σημαίνει απαραίτητα ότι θα έχει θετική επίδραση στα παιδιά.
- Πρέπει να διαφοροποιείται ο έλεγχος από την υποστήριξη των παιδιών στη βάση της θετικής και της αρνητικής ενίσχυσής τους.
- Πρέπει να δίνεται έμφαση στην ανταπόκριση στα αιτήματα των παιδιών για την εμπλοκή τους.
- Η γονική εμπλοκή πρέπει να αφορά όχι μόνο το παιδί (ενημερώνω τη/τον νηπιαγωγό όταν αντιμετωπίζω κάποιο πρόβλημα/δυσκολία με το παιδί στο σπίτι) αλλά και το πλαίσιο του σχολείου [συνεισφέρω στην τάξη του παιδιού μου πηγαίνοντας διάφορα υλικά (π.χ. βιβλία, αξεσουάρ-ρούχα για την περιοχή μεταμφίεσης ή αντικείμενα, παιχνίδια κτλ.) και την ίδια τη διαδικασία (π.χ. τι μπορώ να κάνω για να βελτιώσω τη σχέση και τη συνεργασία).
- Οι γονείς πρέπει να έχουν άνεση στην επαφή τους με το σχολείο τόσο διαμορφώνοντας θετική στάση για τη συνεργασία όσο και υιοθετώντας κοινές αντιλήψεις συνεργασίας με το σχολείο και το επίπεδο ελέγχου των σχολικών δραστηριοτήτων. Είναι αρκετά σύνηθες οι γονείς να δίνουν έμφαση στις ανάγκες του παιδιού τους χωρίς να έχουν κατανοήσει το πρόγραμμα και το πλαίσιο λειτουργίας του σχολείου, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να υποστηρίξουν αποτελεσματικά τη μάθηση και την ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού τους.
H επικοινωνία είναι ο παράγοντας που εδραιώνει το είδος των σχέσεων και τη συνεργασία γονέα-νηπιαγωγού και οικογένειας-νηπιαγωγείου-κοινότητας.
Η ενδυνάμωση αυτών των σχέσεων επιτυγχάνεται μέσα από την ουσιαστική επικοινωνία και τη δυναμική αλληλεπίδραση, η οποία διέπεται από εμπιστοσύνη, επιτρέπει την ευελιξία των ρόλων, υποστηρίζει την ανταλλαγή βοήθειας.
Η εξατομικευμένη επικοινωνία, η οποία αξιοποιεί τις διαφορετικές ταυτότητες και ανάγκες των γονιών (γλώσσα, καταγωγή, πολιτισμικό και κοινωνικό υπόβαθρο).
